Hoe herken je een blaasontsteking en wat kun je doen?

Blaasontsteking: een veel beschreven en besproken kwaal. Desalniettemin belangrijk om alert te zijn bij klachten zoals lage rugpijn en een eigenwijze blaas. Maar de brandende vraag is: hoe herken je die typische blaasontsteking? Met deze vijf symptomen-checklist help ik je snel uit de brand.

Wat is een blaasontsteking?

Weet je niet goed wat een blaasontsteking is en wat de symptomen zijn? Ik praat je even bij. Een blaasontsteking of cystitis is een lage urineweginfectie waar verkeerde bacteriën meestal de oorzaak van zijn. Deze komen in de urinebuis en blaas terecht en nestelen zich in het slijmvlies van de wand.

Het slijmvlies is een beschermende laag bestaande uit cellen aan de binnenkant van je blaas. Ze produceren slijm als extra barrière tegen ziekteverwekkers. De bacterie zoekt en maakt een zwakkere plek in dit slijmvlies en jouw lichaam geeft hier een reactie op door middel van een ontsteking.

Symptomen bij een blaasontsteking

Heb je vaker te maken gehad met de klachten van een blaasontsteking? Dan gaan jouw alarmbellen snel rinkelen wanneer je met hoge nood naar het toilet gaat voor slechts een paar druppels urine. Als dit noodsignaal een kwartier later weer afgaat is er waarschijnlijk meer aan de hand. Zeker wanneer je last hebt van buikpijn en een brandend gevoel bij het plassen.

Blaasontsteking kent veel oorzaken zoals

• een lage (blaas)weerstand,

• slechte toilethygiëne,

• voedingsstoffen die irritatie opwekken,

• blaasstenen,

• onvoldoende vochtinname,

• menopauze,

• zwangerschap en prostaatproblemen.

Deze oorzaken verschillen op een paar punten bij mannen en vrouwen.

De vijf symptomen die voor zowel man als vrouw gelden:

1. Branderige pijn bij het plassen.

2. Frequente aandrang om te plassen.

3. Lage rugpijn en buikpijn.

4. Stinkende en troebele urine.

5. Spoortjes bloed in de urine.

1. Branderige pijn bij het plassen

De blaas is de opslagplaats voor urine. Het is een min of meer bolvormig, elastisch reservoir dat de urine verzamelt die vanuit de nieren via de urineleiders wordt aangevoerd. Leeg is de blaas niet veel groter dan een biljartbal. Bij volwassenen kan de blaas gemiddeld 400 ml urine bevatten. Als de blaas helemaal gevuld is, ontstaat door de rekking van de blaaswand een prikkel om te plassen. De sluitspier van de blaas verslapt en de urine wordt door samentrekking van de blaasspier via de plasbuis uit het lichaam geloosd.

Wanneer bij een blaasontsteking het slijmvlies in de blaas en plasbuis ontstoken zijn geeft de urine die bij plassen naar buiten stroomt een branderige pijn. Naast een blaasontsteking zijn er nog andere oorzaken die je in vuur en vlam zetten bij een toiletbezoek. Bekende oorzaken van een branderig gevoel of pijn bij het plassen zijn prostaatproblemen bij de man. Zo kan een ontsteking van de prostaat bij mannen leiden tot zwelling waardoor de plasbuis wordt dichtgedrukt. Daarnaast kunnen verschillende seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) plasklachten veroorzaken.

2. Frequente aandrang om te plassen

Normaal gesproken plassen we per 24 uur zes tot zeven keer.1 Bij een blaasontsteking kan dit meer dan acht keer zijn. De blaasspier, die de volle blaas tijdens het plassen leegt, trekt te vaak en te sterk samen. Dit gebeurt zonder waarschuwing en ook als de blaas nog niet vol is. Dit kan komen door een aandoening van de zenuwen die de blaas aansturen, een ontsteking of bij mannen een vernauwing van de plasbuis in de prostaat (prostaatobstructie).

Overmatig gebruik van alcohol, cafeïne houdende dranken, drugs en stress kunnen de blaas eveneens sterk prikkelen. Het is belangrijk om gedurende de dag veel water te drinken. Zo spoelt het urinesysteem door en krijgen bacteriën niet de kans zich aan de blaaswand te hechten en zich te verspreiden.

3. Lage rugpijn en buikpijn

Een herkenbare klacht bij een blaasontsteking is uitstralingspijn naar de onderrug en buik. De blaas ligt onder in het bekken. De pijn die daar bij een blaasontsteking optreedt wordt door twee factoren veroorzaakt.

Ten eerste is er een lokale zwelling in de blaas vanwege ontstekingsoedeem. De zwelling betekent dat er druk wordt uitgeoefend op het ontstoken weefsel en het omliggende weefsel, met als gevolg dat pijnreceptoren geprikkeld worden. Ten tweede is de pijn te wijten aan prostaglandinen en bradykinine. Dat zijn lichaamseigen stoffen die bij een weefselbeschadiging vrijkomen en een pijnreactie in gang zetten.2

Heb je naast en brandend gevoel met plassen ook lage rugpijn en koorts? Raadpleeg dan een arts voor onderzoek. Mogelijk is er sprake van een nierbekkenontsteking!

4. Stinkende en troebele urine

Gezonde urine is lichtzuur en heeft een zwakke, bouillonachtige geur. Voeding (uien en knoflook bijvoorbeeld), kruiden, voedingssupplementen, onvoldoende inname van vocht en geneesmiddelen kunnen je urinegeur beïnvloeden. Net als de kleur. Je urine kan troebel worden door de aanwezigheid van zoutkristallen van urinezuur of fosforzuur. Deze kristallen kunnen ontstaan door te weinig vochtinname, afkoelen van de urine of het eten van bepaalde producten.

Een blaasontsteking kan ook de oorzaak van de afwijkende geur en kleur zijn. Je vindt in dit geval witte bloedcellen en pus met daarin bacteriën terug in je urine. Pyurie (pus in de urine) wijst meestal op een infectie, waarbij het pus eigenlijk duidt op de restanten van het immuunsysteem die vecht tegen een indringer.

5. Spoortjes bloed in je urine

Bloed hoort normaal gesproken niet thuis in urine. Bloed in urine, zichtbaar of niet, heet hematurie. Het kan een teken zijn van een (milde) bloeding veroorzaakt in de urinewegen (nieren, urineleiders, blaas, plasbuis, prostaat). Heb je geen bietjes gegeten en heeft je urinelozing een roodachtige kleur? Dan is het waarschijnlijk dat je urine bloed bevat. De hoeveelheid bloed zegt weinig over de ernst van de oorzaak. Soms is onderzoek nodig om je urine te checken op bloeddeeltjes.

De oorzaak van bloed in de urine:

1. Blaasontsteking

2. Nierbekkenontsteking

3. Goedaardige vergroting van de prostaat

4. Nier- of blaasstenen

5. Kwaadaardige afwijkingen

6. Een ongeval

7. Nierziekten

Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.

Symptomen blaasontsteking, maar toch schone urine?

De urinetest voor een blaasontsteking test niet direct op bacteriën, maar op nitriet. In verreweg de meeste gevallen is de E. coli bacterie de veroorzaker van een blaasontsteking. In je urine zit nitraat en de E. coli zet dat nitraat om in nitriet. De aanwezigheid van nitriet is dus een sterke aanwijzing dat E. coli (of een andere nitriet-vormende bacterie) in de urine zit en dat er sprake is van een blaasontsteking. Nu zijn er ook bacteriën die dat nitriet niet vormen, al zijn die zeldzamer in de urine. Heb je klachten die in de rij van vijf hierboven staan, maar is je urine bij een urinetest schoon? Dan is het verstandig te laten testen op de hoeveelheid bloed en witte bloedcellen in je urine.

Tot slot

Eén symptoom maakt nog geen blaasontsteking. Meer dan acht keer per dag plassen met een branderige pijn en een minimale kwantiteit aan urine? Dat zijn drie vinkjes in de rij van vijf symptomen die het meeste voorkomen bij een blaasontsteking. Heeft je plas een andere geur dan je gewend bent en is het uitzicht in de pot een doffe ellende? Tijd om je urine te laten checken op de sporen van een urineweginfectie. Zeker als je pijn ervaart in je onderrug of -buik. Dan kan het zijn dat je eerdere signalen gemist hebt en de ontsteking doordendert richting nierbekken.

Kortom: een blaasontsteking herken je aan afwijkend plasgedrag met pijn, geur- en kleurverschil van je urine, spoortjes bloed bij het plassen en een zeurend gevoel in je flanken en onderbuik. Als je veel drinkt en de bacteriën zo naar buiten spoelt kan een blaasontsteking na een aantal dagen vanzelf overgaan.

Negeer je onderbuikgevoel nooit en ga op tijd naar de huisarts als je het niet vertrouwt.

Nieuwsgierig hoe je een blaasontsteking voorkomt? Lees verder in dit blog.

Referentie